Sprzedaż
PGNiG jest największym w kraju sprzedawcą gazu ziemnego wysokometanowego i zaazotowanego, wprowadzanego do systemu przesyłowego i dystrybucyjnego. Obrót gazem regulowany jest przez Ustawę Prawo Energetyczne, a ceny gazu są ustalane na podstawie taryf zatwierdzanych przez Prezesa URE. W 2012 roku PGNiG sprzedało poza Grupę PGNiG 14,59 mld m³ gazu ziemnego, z czego 13,87 mld m³ (tj. 95,1%) w ramach segmentu Obrót i Magazynowanie.
Sprzedaż gazu ziemnego w Polsce opiera się na dwóch systemach:
- sieci gazu wysokometanowego, do którego trafia gaz z importu ze złóż znajdujących się w południowej Polsce oraz gaz uzyskany w odazotowniach gazu zaazotowanego, pochodzący ze złóż położonych na zachodzie kraju;
- sieci gazu zaazotowanego, doprowadzającej gaz z kopalń do odazotowni oraz do klientów ze złóż zlokalizowanych na Niżu Polskim.
Największymi klientami PGNiG pod względem wolumenu sprzedaży gazu w 2012 roku w segmencie Obrót i Magazynowanie byli klienci przemysłowi (w tym przemysł chemiczny, rafineryjny, petrochemiczny i hutnictwo) oraz odbiorcy domowi. Najliczniejszą grupą odbiorców gazu ziemnego (około 6,5 mln) byli odbiorcy domowi, którzy stanowili około 97% całkowitej liczby klientów PGNiG. Udział tej grupy odbiorców w wolumenie sprzedaży gazu w segmencie Obrót i Magazynowanie stanowił około 27,5%.
W dniu 20 grudnia 2012 roku PGNiG rozpoczęło obrót gazem ziemnym na Towarowej Giełdzie Energii SA. Zgodnie z decyzją Prezesa URE obrót ten zwolniony jest z obowiązku taryfowania.
Sprzedaż gazu ziemnego odbywa się również na terenie Niemiec poprzez zakupioną w 2012 roku przez PGNiG Sales & Trading, spółkę XOOL GmbH. Spółka oferuje gaz ziemny odbiorcom końcowym na rynku niemieckim i posiada około 17 tysięcy klientów.
W 2012 roku grupa kapitałowa PGNiG Sales & Trading sprzedała poza Grupę PGNiG 0,3 mld m³ gazu ziemnego.
W trzecim kwartale 2012 roku PGNiG uruchomiło sprzedaż energii elektrycznej do klientów biznesowych. Natomiast w pierwszym kwartale 2013 roku Spółka rozpoczęła sprzedaż energii elektrycznej do klientów indywidualnych (grupa taryfowa G).
Inwestycje
W 2012 roku w segmencie Obrót i Magazynowanie poniesiono nakłady inwestycyjne w wysokości 548 mln zł. Najważniejsze przedsięwzięcia inwestycyjne związane były z budową i rozbudową podziemnych magazynów gazu i obejmowały:
- budowę części napowierzchniowej PMG Wierzchowice;
- rozpoczęcie ługowania kawern w ramach budowy KPMG Kosakowo;
- budowę czterech kawern KPMG Mogilno.
Ponadto do zadań inwestycyjnych, realizowanych w segmencie Obrót i Magazynowanie, należały między innymi: inwestycje teleinformatyczne, wykup i regulacja stanów prawnych nieruchomości oraz prace budowlane na gazociągach.
Magazyny
PGNiG jest właścicielem ośmiu podziemnych magazynów gazu ziemnego (PMG), utworzonych w dwóch strukturach geologicznych – w złożach soli (tzw. kawernowe podziemne magazyny gazu „KPMG”) oraz w sczerpanych złożach gazu ziemnego i ropy naftowej. Sześć z nich stanowią magazyny gazu wysokometanowego (PMG Wierzchowice, PMG Husów, KPMG Mogilno, PMG Strachocina, PMG Swarzów oraz PMG Brzeźnica), a dwa służą do magazynowania gazu zaazotowanego (PMG Daszewo i PMG Bonikowo).
Krótkookresowe zmiany zapotrzebowania odbiorców na gaz ziemny niwelowane są przy wykorzystaniu KPMG Mogilno – magazynu w kawernach solnych o szczytowym charakterze pracy. Kompensacja nierównomierności zapotrzebowania na gaz ziemny w sezonie letnim i zimowym, jak również realizacja zobowiązań wynikających z kontraktów importowych, zawierających klauzulę „take or pay”, zapewnienie ciągłości i bezpieczeństwa dostaw gazu oraz wywiązanie się z zawartych z odbiorcami umów sprzedaży „loco brama”, prowadzona jest w oparciu o pojemności PMG Wierzchowice, PMG Husów, PMG Strachocina, PMG Swarzów oraz PMG Brzeźnica.
PMG Wierzchowice, PMG Husów, KPMG Mogilno oraz PMG Strachocina wykorzystywane są na potrzeby wywiązania się z obowiązku utrzymania zapasów obowiązkowych, nałożonych ustawą z dnia 16 lutego 2007 roku o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych, gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym.
W celu dostosowania struktury działalności w zakresie magazynowania paliw gazowych do przewidzianych w art. 15 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 roku, dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej Dyrektywę 2003/55/WE wymogów niezależności, PGNiG doprowadziło do prawnego wydzielenia operatora systemu magazynowania. Ważnym etapem w procesie wydzielenia prawnego było powierzenie spółce Operator Systemu Magazynowania Sp. z o.o. (w 100% zależnej od PGNiG, dalej „OSM”) pełnienia obowiązków operatora systemu magazynowania w instalacjach magazynowych, będących własnością PGNiG, poprzez zawarcie w dniu 11 maja 2012 roku umowy o wyłączne dysponowanie instalacjami magazynowymi oraz o powierzenie pełnienia obowiązków operatora systemu magazynowania.
Z dniem 1 czerwca 2012 roku, na podstawie decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w przedmiocie udzielenia OSM koncesji na magazynowanie paliw gazowych w instalacjach magazynowych oraz wyznaczenia OSM operatorem systemu magazynowania, OSM rozpoczął działalność operatorską. Zgodnie z posiadaną koncesją na magazynowanie paliw gazowych w instalacjach magazynowych OSM świadczy usługi magazynowania w oparciu o następujące podziemne magazyny gazu:
KPMG Mogilno – magazyn gazu wysokometanowego o pojemności czynnej 411,5 mln m³, zlokalizowany w województwie kujawsko – pomorskim, powiat mogileński, na terenie gmin Mogilno i Rogowo. Magazyn jest utworzony w kawernach solnych, co pozwala na uzyskanie dużych mocy zatłaczania i odbioru gazu. Obecnie KPMG Mogilno jest w fazie rozbudowy do pojemności 841 mln m³.
PMG Bonikowo – magazyn gazu zaazotowanego podgrupy Lw o pojemności czynnej 200 mln m³. Do eksploatacji został oddany w 2010 roku. Rolą PMG Bonikowo jest optymalizacja wydobycia gazu zaazotowanego podgrupy Lw w rejonie zachodniej Polski i z tego powodu pojemności magazynowe są wyłączone z definicji instalacji magazynowej w rozumieniu „Ustawy Prawo Energetyczne”.
PMG Husów – magazyn gazu wysokometanowego o pojemności czynnej 350 mln m³. Zlokalizowany jest w województwie podkarpackim, powiat łańcucki, gmina Łańcut i Markowa. Obecnie realizowana jest rozbudowa pojemności czynnej magazynu do 500 mln m³.
PMG Daszewo – magazyn gazu zaazotowanego z podgrupy Ls o pojemności czynnej 30 mln m³, który został utworzony w częściowo wyeksploatowanym złożu ropy naftowej. Magazyn jest wykorzystywany do optymalizacji, wydobycia oraz do zasilania gazem podgrupy Ls rejonu Koszalina w szczytowych okresach zapotrzebowania na gaz. Ponieważ PMG Daszewo wykorzystywany jest na potrzeby optymalizacji wydobycia, jego pojemności magazynowe są wyłączone z definicji instalacji magazynowej w rozumieniu „Ustawy Prawo Energetyczne”. Koncesja na bezzbiornikowe magazynowanie gazu w PMG Daszewo uprawnia PGNiG do magazynowania 60 mln m³ gazu ziemnego. Planuje się stopniowe zatłaczanie dodatkowych ilości gazu, aby możliwe było w przyszłości uzyskanie pojemności czynnej na poziomie 60 mln m³.
PMG Wierzchowice – magazyn gazu wysokometanowego. Jest utworzony w częściowo wyeksploatowanym złożu gazu zaazotowanego oraz zlokalizowany w województwie dolnośląskim, powiat Milicz, na terenie gmin Milicz i Krośnice. Jest to największy podziemny magazyn gazu w Polsce o pojemności czynnej 575 mln m³. Obecnie realizowana jest rozbudowa pojemności czynnej magazynu do 1 200 mln m³.
PMG Strachocina – magazyn gazu wysokometanowego o pojemności czynnej 330 mln m³. Zlokalizowany jest w województwie podkarpackim, powiat sanocki, gmina Sanok i Brzozów.
PMG Brzeźnica – magazyn gazu wysokometanowego o pojemności czynnej 65 mln m³. Zlokalizowany jest w województwie podkarpackim, powiat dębicki, gmina Dębica. Obecnie trwają prace przygotowawcze do rozbudowy tego magazynu do 100 mln m³ pojemności czynnej.
PMG Swarzów – magazyn gazu wysokometanowego o pojemności czynnej 90 mln m³. Zlokalizowany jest w województwie małopolskim, powiat dąbrowski, gmina Dąbrowa Tarnowska i Olesno. To jeden z najstarszych magazynów gazu w Polsce.
W trakcie budowy jest kolejny magazyn w kawernach solnych:
KPMG Kosakowo – magazyn dla gazu wysokometanowego, który powstanie w okolicy Trójmiasta. Planowana do osiągnięcia pojemność czynna to 250 mln m³. Zakończenie inwestycji budowy KPMG Kosakowo planowane jest na 2021 rok.
Pojemności czynne podziemnych magazynów gazu (mln m³)
| Pojemność czynna [mln m³] 2012 | Pojemność czynna [mln m³] docelowo | termin zakończenia rozbudowy/budowy | |
|---|---|---|---|
| Gaz wysokometanowy | |||
| Brzeźnica | 65 | 100 | 2015 |
| Husów | 500 | 2014 | |
| Kosakowo | 250 | 2021 | |
| Mogilno | 800 | 2020 | |
| Strachocina | 150 | 330 | 2012 |
| Swarzów | 90 | 90 | - |
| Wierzchowice | 575 | 1200 | 2013 |
| Gaz zaazotowany | |||
| Bonikowo | 200 | 200 | - |
| Daszewo | 30 | 30 | - |
Lokalizacja podziemnych magazynów gazu
Na dzień 31 grudnia 2012 roku OSM dysponował instalacjami magazynowymi o łącznym wolumenie pojemności w wysokości 1825,5 mln m³, z czego 1796 mln m³ było zarezerwowane w ramach umów długoterminowych. 25,89 mln m³ w KPMG Mogilno udostępniane było w ramach krótkoterminowej usługi magazynowania (25,5 mln m³) oraz wykorzystywane na pokrycie zużycia własnego magazynu (0,39 mln m³). Magazyny w Bonikowie i Daszewie są przeznaczone do przechowywania gazu zaazotowanego. Ich łączny wolumen pojemność wynosi 230 mln m³.
Udostępnione pojemności czynne instalacji magazynowych na dzień 31 grudnia 2012 roku
| [mln m³] | |
|---|---|
| Gaz wysokometanowy | |
| PMG Brzeźnica | 65 |
| PMG Husów | 350 |
| KPMG Mogilno | 411,5(1) |
| PMG Strachocina | 150 |
| PMG Swarzów | 90 |
| PMG Wierzchowice | 575 |
| Gaz zaazotowany | |
| Bonikowo | 200 |
| Daszewo | 30 |
| Razem | 2051,5 |
| (1) Uwzględnia pojemność czynną udostępnioną na potrzeby OGP Gaz-System SA oraz pojemność czynną udostępnianą w ramach usług krótkoterminowych. | |
W okresie od 1 stycznia 2012 do 31 grudnia 2012 roku przeprowadzono następujące procedury przydziału zdolności magazynowych w ramach usług długoterminowych:
- procedura udostępnienia zdolności magazynowych w ramach usług na warunkach ciągłych i przerywanych w instalacjach magazynowych KPMG Mogilno (34 mln m³) oraz PMG Strachocina (180 mln m³) – kwiecień/maj 2012 roku;
- procedura udostępnienia zdolności magazynowych w ramach usług na warunkach przerywanych w instalacji magazynowej PMG Wierzchowice (175 mln m³) – czerwiec 2012 roku;
- procedura udostępnienia zdolności magazynowych w ramach usług magazynowania na warunkach ciągłych w instalacji magazynowej KPMG Mogilno (302 mln m³) – termin składania wniosków upłynął w sierpniu 2012 roku.
Na dzień 31 grudnia 2012 roku, wszystkie pojemności czynne funkcjonujących PMG zostały rozdysponowane.
Programy unijne
W 2012 roku, w ramach unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, PGNiG podpisało z Instytutem Nafty i Gazu w Krakowie aneksy do umów o dofinansowanie projektów:
- PMG Wierzchowice
Wartość projektu: 1 853 220 668,00 zł
Wartość dotacji max: 512 810 000,00 zł.
Intensywność pomocy: 56% kosztów kwalifikowalnych projektu
Okres kwalifikowania wydatków 16.05.2007 – 31.03.2014
Projekt obejmuje budowę części napowierzchniowej oraz wykonanie odwiertów eksploatacyjnych.
- KPMG Kosakowo
Wartość projektu 544 743 166,65 zł
Wartość dotacji max: 130 528 440,87 zł
Intensywność pomocy: 57% kosztów kwalifikowalnych projektu
Okres kwalifikowania wydatków 26.06.2007 – 31.03.2015
Projekt zakłada budowę 4 kawern, zakładu ługowniczego, rurociągu odprowadzającego solankę i części napowierzchniowej.
- PMG Strachocina – Projekt zakończony i rozliczony
Wartość projektu: 489 113 375,41 zł
Wartość dotacji max: 69 724 881,76 zł
Intensywność pomocy: 57% kosztów kwalifikowalnych projektu
Okres kwalifikowania wydatków: 16.05.2007 – 30.06.2012
- W 2012 roku podpisano również nową umowę o dofinansowanie dla projektu „Przestawianie miejscowości Ełk–Olecko z gazu propan-butan na gaz E z zastosowaniem technologii LNG”.
Wartość projektu: 18 612 383,45 zł
Wartość dotacji max: 7 020 906,07 zł
Intensywność pomocy: 48% kosztów kwalifikowalnych projektu
Okres kwalifikowania wydatków: 01.09.2012 – 30.09.2013